Podatkowe skutki likwidacji oraz zbycia zmodernizowanego środka trwałego wykorzystywanego w działalności gospodarczej prowadzonej na terenie SSE (cz. 2)

Michał Gosek, Agnieszka Szczotkowska, Rödl & Partner

W październikowym biuletynie przybliżyliśmy Państwu możliwość zaliczenia do kosztów kwalifikowanych wydatków poniesionych na modernizację środka trwałego. Kontynuując temat operacji dokonywanych na środkach trwałych, w niniejszym numerze chcielibyśmy wyjaśnić Państwu, z jakimi skutkami powinien liczyć się podatnik zbywający środek trwały, którego koszty modernizacji uwzględnione zostały w wydatkach kwalifikowanych.

Obowiązek utrzymania własności składników majątkowych, z którymi związane są wydatki inwestycyjne

W myśl §6 ust. 1 Rozporządzenia SSE za wydatki kwalifikujące się do objęcia pomocą uznaje się koszty inwestycji, pomniejszone o naliczony podatek od towarów i usług oraz o podatek akcyzowy, jeżeli możliwość ich odliczeń wynika z odrębnych przepisów, poniesione na terenie strefy w trakcie obowiązywania zezwolenia, będące m.in.:

1. ceną nabycia albo kosztem wytworzenia we własnym zakresie środków trwałych, pod warunkiem zaliczenia ich, zgodnie z odrębnymi przepisami, do składników majątku podatnika (pkt 2),

2. kosztem rozbudowy lub modernizacji istniejących środków trwałych (pkt 3).

Bezspornym jest zatem fakt, że wydatki poniesione na modernizację środka trwałego mogą zostać uznane za wydatki kwalifikowane, a tym samym stanowić podstawę do obliczenia puli przysługującego przedsiębiorcy zwolnienia podatkowego. Z drugiej strony nie można zapominać o obowiązkowym utrzymaniu własności składnika majątkowego wykorzystywanego w działalności strefowej przez określony czas. Mając na uwadze powyższe należałoby zastanowić się nad dwiema kwestiami:

1. Czy przedsiębiorca dokonujący zbycia zmodernizowanego środka trwałego po okresie 5 lat (odpowiednio 3 lat) od dnia wprowadzenia go do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, ale przed upływem 5 lat (odpowiednio 3 lat) od dnia poniesienia wydatków na modernizację tego składnika powinien liczyć się z negatywnymi skutkami takiego zbycia?

2. Czy skutkiem zbycia zmodernizowanego środka trwałego przed wymaganym terminem będzie konieczność pomniejszenia puli poniesionych przez przedsiębiorcę wydatków inwestycyjnych wyłącznie o kwotę stanowiącą równowartość ceny nabycia środka trwałego czy też o kwotę będącą sumą nakładów na jego nabycie oraz modernizację?

Zbycie zmodernizowanego środka trwałego przed upływem 5 lat od dnia dokonania modernizacji

W pierwszej kolejności należy przypomnieć, że w myśl przepisu §5 ust. 2 Rozporządzenia SSE, warunkiem korzystania ze zwolnienia z  podatku dochodowego jest:

a) utrzymanie własności składników majątku, z którymi związane były wydatki inwestycyjne przez okres 5 lat od dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym (w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw okres ten wynosi 3 lata),

b) utrzymanie inwestycji w regionie, w którym udzielono pomocy przez okres nie krótszy niż 5 lat od momentu, gdy cała inwestycja zostanie zakończona (w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw okres ten wynosi 3 lata).

Zgodnie z językową wykładnią §5 ust. 2 Rozporządzenia SSE, pięcioletni okres utrzymania własności środka trwałego powinien być liczony od daty wprowadzenia do ewidencji składnika majątku. Moment poniesienia wydatków na modernizację czy moment ujęcia wydatków na modernizację w księgach nie ma w tym przypadku znaczenia. Należy podkreślić, że modernizacja sama w sobie nie stanowi odrębnego środka trwałego. Zatem zwiększenie wartości początkowej środka trwałego poprzez jego modernizację pozostaje bez wpływu na konsekwencje związane z obowiązkiem utrzymania własności składników majątkowych, z którymi związane były wydatki inwestycyjne przez okres co najmniej 5 lat.

Przykład:

A sp. z o. o. będąca dużym przedsiębiorcą w 2013 r. nabyła i wprowadziła do ewidencji środek trwały w postaci maszyny do drukowania, która w roku 2015 została zmodernizowana. Wydatki poniesione na modernizację zostały zaliczone do wydatków kwalifikowanych, a tym samym stanowiły podstawę do określenia puli przysługującego spółce zwolnienia podatkowego.

Okres obowiązkowego utrzymania własności maszyny podatnik powinien liczyć od momentu wprowadzenia środka trwałego do ewidencji, tzn. od 2013 r.

Ustawodawca konsekwentnie nie przewiduje jakichkolwiek negatywnych konsekwencji zbycia zmodernizowanego środka trwałego po upływie 5 lat od dnia wprowadzenia go do ewidencji, ale przed upływem 5 lat od daty modernizacji.

W tym kontekście można postawić pytanie o konsekwencje zbycia zmodernizowanego środka trwałego przed upływem 5 lat od daty wprowadzenia go do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Wydaje się, że w takim przypadku pula wydatków kwalifikowanych powinna zostać pomniejszona o kwotę będącą sumą ceny nabycia oraz modernizacji. Sprzedawany środek trwały jest bowiem tym samym składnikiem majątkowym co przed modernizacją. Sama modernizacja nie może stanowić odrębnego składnika majątku. Zatrzymanie wydatków na modernizację w puli wydatków kwalifikowanych w sytuacji, w której z uwagi na niedotrzymanie przewidzianych przepisami terminów powstała konieczność wyrzucenia z niej wydatków na nabycie środka trwałego, wydaje się nielogiczne i sprzeczne z celem przepisów.

Sprzedaż środka trwałego a jego likwidacja

Sytuacją odrębną od zbycia przez przedsiębiorcę strefowego środka trwałego jest likwidacja. W sytuacji, w której likwidacja zmodernizowanego środka trwałego następuje po upływie 5 lat od daty jego wprowadzenia do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, skutki tej likwidacji są analogiczne jak w przypadku sprzedaży. Stanowisko to potwierdzone zostało przez organy podatkowe m. in. w interpretacji indywidualnej DKIS z 17 listopada 2017 r., sygn. 0111 – KDIB1 – 3.4010.350.2017.1.IZ.

Tym, co budzi pewne kontrowersje, jest likwidacja zmodernizowanego środka trwałego przed upływem 5 lat od jego wprowadzenia do ewidencji.

W myśl §5 ust. 2 Rozporządzenia SSE jednym z warunków korzystania z pomocy publicznej w formie zwolnienia podatkowego jest utrzymanie własności składników majątku, z którymi związane były wydatki kwalifikujące się do objęcia pomocą przez okres odpowiednio 3 albo 5 lat. Zgodnie z jednolitym stanowiskiem organów podatkowych przepis ten nie znajdzie jednak zastosowania w przypadku oddania przez przedsiębiorcę zbędnych środków trwałych innemu podmiotowi w drodze umowy najmu, leasingu czy dzierżawy. Pomimo wywiezienia z terenu SSE udostępniane środki trwałe w dalszym ciągu stanowić będą własność wynajmującego. Stanowisko to opiera się na językowej wykładni przepisu i bardzo długo budziło zastrzeżenia Ministerstwa Gospodarki, które uważało taką wykładnię za sprzeczną z celem komentowanego przepisu.

Co istotne, w większości wydawanych interpretacji podatkowych organy podatkowe godzą się ze stanowiskiem podatników, że również likwidacja środka trwałego nie narusza warunków zawartych w §5 ust. 2 Rozporządzenia SSE. Tym samym, inaczej niż w przypadku sprzedaży środków trwałych, ich likwidacja przed upływem 5 lat (bądź odpowiednio 3 lat) od daty wprowadzenia do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych nie wiązałaby się z koniecznością uszczuplenia puli wydatków kwalifikowanych.

Naszym zdaniem jest to jednak stanowisko dość kontrowersyjne i o ile likwidacja środków trwałych nie wiąże się z wymianą na inne środki trwałe w związku z szybkim rozwojem technologicznym, może ona skutkować utratą prawa do zwolnienia podatkowego w części, w jakiej zwolnienie to wynikało z nabycia tego składnika majątku. O ile wynajem środka trwałego wypełnia definicję utrzymania, to już jego likwidacja raczej nie.

Dodatkowo treści rozporządzeń regulujących tę kwestię przed wejściem w życie Rozporządzenia SSE (do 30 grudnia 2008 r. w obiegu prawnym funkcjonowały odrębne rozporządzenia dla każdej ze stref), istniał przepis analogiczny, posługujący się jednak wymogiem nie przeniesienia w jakiejkolwiek formie własności składników majątku. Wydaje się, iż powyższa zmiana nie była przypadkowa, ale spowodowana właśnie chęcią uszczelnienia przepisów.

W przypadku dodatkowych pytań lub wątpliwości dotyczących omawianych kwestii, zapraszamy do kontaktu. W temacie chętnie Państwa wesprą:

Zapraszamy do kontaktu:

Michał Gosek
Doradca podatkowy, Associate Partner

Rödl & Partner
ul. Górki 7
60-204 Poznań
Tel. +48 61 864 49 00
www.roedl.pl